top of page
Zdjęcie autoraBeata Szarejko

DOES - szczególna wrażliwość układu nerwowego

Zaktualizowano: 20 sie 2023


Podłożem wysokiej wrażliwości jest szczególna właściwość układu nerwowego zwana wrażliwością przetwarzania sensorycznego, którego konsekwencje objaśnia DOES:


D - (z ang. depth of processing): osoby wysoko wrażliwe głęboko przetwarzają informacje docierające do nich ze świata zewnętrznego i wewnętrznego. Dostrzegają nawet słabo nasilone bodźce fizyczne, psychiczne i społeczne, a następnie poddają je szczegółowemu, umysłowemu opracowaniu. W efekcie są wrażliwe na ból czy też zimno, ale również na płaszczyźnie twórczej, związanej ze sztuką, muzyką bądź krajobrazem. Silnie przywiązują się i są też podatne na zranienie lub poczucie winy. Obdarzeni są wyobraźnią, intensywnie doświadczają procesów kreacyjnych przynoszące zadowolenie, ale też i silnie odbierający i przeżywający krytykę oraz konflikty.


O – (z ang. overstimulation): ludzie o wyjątkowej wrażliwości łatwo stają się przestymulowani, przebodźcowani poprzez np. nadmierny hałas, zadania do wykonania, wysokie oczekiwania ze strony przełożonego bądź partnera, jak również zbyt długie przebywanie w towarzystwie wywołujące stres przejawiający się napięciem, nerwowością, zmęczeniem czy też wybuchami złości.

Tego rodzaju negatywnych skutków można uniknąć dbając o ograniczenie ilości bodźców pobudzających układ nerwowy – odpowiednio planując dzień, zapewniając sobie odpoczynek i chwile wyciszenia, np. wyłączając telefon i przebywając w naturalnym środowisku.


E - (z ang. emotional reactivity and empathy): silna reaktywność emocjonalna, co oznacza, iż osoby wysoko wrażliwe wyrażają intensywne uczucia w odpowiedzi na zdarzenia, które dla innych osób wydają się banalne. Osoby takie są wyjątkowo empatyczne – doświadczane przez innych emocje łatwo znajdują odzwierciedlenie w ich odczuciach. Mogą dostrzegać problemy tam, gdzie inni ich nie zauważają, zaś nie doświadczając wsparcia społecznego mogą odczuwać bezradność.


S - (z ang. sensitive stimuli): wyczulenie na bodźce zmysłowe. Osoby wysoko wrażliwe silnie doświadczają smaków, zapachów, dźwięków, oznak zmian temperatury. Osobę o wrażliwym układzie nerwowym może zmęczyć metka ubrania ocierająca się o ciało, włączone sztuczne światło porównywalnie tak, jak osobę mniej wrażliwą zmęczyłby długi trening na siłowni.


DOES jest cechą temperamentu warunkowaną genetycznie i niezależną od płci.


Brak zrozumienia i akceptacji siebie jako osoby wysoko wrażliwej może prowadzić do:


- doświadczania „dziwności”, „ inności”, niezadowolenia z siebie, niskiego poczucia własnej wartości i sprawczości, samotności (bycia „outsiderem”),

- obniżonego nastroju,

- spadku motywacji,

- buntu i agresji,

- trudności w relacjach z innymi ludźmi,

- niezadowolenia z wykonywanej pracy,

- niezadowolenia ze świata społecznego,

- objawów zaburzeń psychicznych, będących wynikiem długotrwałego stresu związanego z funkcjonowaniem w niekorzystnym środowisku.


W terapeutycznej pracy nad sobą pomaga koncentracja na empatii względem siebie, która może zniwelować autokrytycyzm i pozwolić doświadczyć łagodności i wyrozumiałości prowadzącej do samoakceptacji.


Za Elaine i Arthur Aron

12 wyświetleń0 komentarzy

Ostatnie posty

Zobacz wszystkie

Comments


bottom of page